Ar an 2 Iúil 2021, tháinig an Treoir maidir le Plaistigh Aonúsáide i bhfeidhm san Aontas Eorpach (AE). Toirmisctear plaistigh aonúsáide áirithe leis an treoir a bhfuil roghanna malartacha ar fáil dóibh. Sainmhínítear “táirge plaisteach aonúsáide” mar tháirge atá déanta go hiomlán nó go páirteach as plaisteach agus nach bhfuil ceaptha, deartha ná curtha ar an margadh lena úsáid arís agus arís eile chun na críche céanna. Tá treoirlínte foilsithe ag an gCoimisiún Eorpach, lena n-áirítear samplaí, de na rudaí is ceart a mheas mar tháirge plaisteach aonúsáide. (Airt. 12 den Treoir.)
I gcás earraí plaisteacha aon úsáide eile, ní mór do bhallstáit an AE a n-úsáid a theorannú trí bhearta náisiúnta laghdaithe tomhaltais, sprioc athchúrsála ar leithligh do bhuidéil phlaisteacha, ceanglais dearaidh do bhuidéil phlaisteacha, agus lipéid éigeantacha do tháirgí plaisteacha chun tomhaltóirí a chur ar an eolas. Ina theannta sin, leathnaíonn an treoir freagracht an táirgeora, rud a chiallaíonn go mbeidh ar tháirgeoirí costais glantacháin bainistíochta dramhaíola, bailiú sonraí, agus ardú feasachta a chlúdach i gcás táirgí áirithe. Ní mór do bhallstáit an AE na bearta a chur i bhfeidhm faoin 3 Iúil, 2021, seachas na ceanglais dearaidh táirgí do bhuidéil, a bheidh i bhfeidhm ón 3 Iúil, 2024. (Airt. 17.)
Cuireann an treoir straitéis plaisteach an AE i bhfeidhm agus tá sé mar aidhm aici “aistriú [an AE] chuig geilleagar ciorclach a chur chun cinn.” (Airt. 1.)
Ábhar na Treorach maidir le Plaistigh Aonúsáide
Toirmisc Margaidh
Toirmisceann an treoir na plaistigh aon úsáide seo a leanas a chur ar fáil ar mhargadh an AE:
❋ bataí bachlóga cadáis
❋ sceanra (forcanna, sceana, spúnóga, bataí itheacháin)
❋ plátaí
❋ tuí
❋ corraitheoirí dí
❋ bataí le ceangal le balúin agus le tacú leo
❋ coimeádáin bia déanta as polaistiréin leathnaithe
❋ coimeádáin dí déanta as polaistiréin leathnaithe, lena n-áirítear a gcaipíní agus a gclúdaigh
❋ cupáin le haghaidh deochanna déanta as polaistiréin leathnaithe, lena n-áirítear a gclúdaigh agus a gcláir
❋ táirgí déanta as plaisteach atá in-dhíghrádaithe le hocsaid. (Airt. 5 i gcomhar le hIarscríbhinn, cuid B.)
Bearta Náisiúnta um Laghdú Tomhaltas
Ní mór do bhallstáit an AE bearta a dhéanamh chun tomhaltas plaisteach aon úsáide áirithe nach bhfuil aon rogha eile ann dóibh a laghdú. Ceanglaítear ar bhallstáit cur síos ar na bearta a chur faoi bhráid an Choimisiúin Eorpaigh agus é a chur ar fáil don phobal. D’fhéadfadh spriocanna laghdaithe náisiúnta a bheith i gceist leis na bearta sin, roghanna malartacha in-athúsáidte a sholáthar ag an bpointe díola do thomhaltóirí, nó airgead a ghearradh as táirgí plaisteacha aon úsáide. Ní mór do bhallstáit an AE “laghdú uaillmhianach agus inbhuanaithe” a bhaint amach i dtomhaltas na plaisteach aon úsáide seo “as a dtiocfaidh aisiompú suntasach ar an méadú ar thomhaltas” faoi 2026. Ní mór monatóireacht a dhéanamh ar an dul chun cinn maidir le tomhaltas agus laghdú agus tuairisc a thabhairt don Choimisiún Eorpach. (Airt. 4.)
Spriocanna Bailithe Ar Leith agus Ceanglais Dearaidh do Bhuidéil Phlaisteacha
Faoi 2025, ní mór 77% de na buidéil phlaisteacha a chuirtear ar an margadh a athchúrsáil. Faoi 2029, ní mór méid atá cothrom le 90% a athchúrsáil. Ina theannta sin, cuirfear ceanglais dearaidh i bhfeidhm maidir le buidéil phlaisteacha: faoi 2025, ní mór 25% ar a laghad de phlaisteach athchúrsáilte a bheith i mbuidéil PET ina monarú. Ardóidh an líon seo go 30% faoi 2030 do gach buidéal. (Airt. 6, mír 5; airt. 9.)
Lipéadú
Ní mór lipéad “soiléir, inléite agus doscriosta” a bheith ar an bpacáistiú nó ar an táirge féin ar thuáillí sláintíochta (eochaircheapanna), tampóin agus feistis tampóin, wipes fliucha, táirgí tobac le scagairí, agus cupáin óil. Ní mór don lipéad tomhaltóirí a chur ar an eolas faoi roghanna bainistíochta dramhaíola iomchuí don táirge nó faoi mhodhanna diúscartha dramhaíola atá le seachaint, chomh maith le láithreacht plaistigh sa táirge agus an tionchar diúltach a bhíonn ag bruscar. (Airt. 7, mír 1 i dteannta leis an iarscríbhinn, cuid D.)
Freagracht Leathnaithe an Léiritheora
Ní mór do tháirgeoirí costais na mbeart feasachta, bailiú dramhaíola, glanadh bruscair, agus bailiú agus tuairisciú sonraí a chlúdach maidir leis na táirgí seo a leanas:
❋ coimeádáin bia
❋ paicéid agus fillteáin déanta as ábhar solúbtha
❋ coimeádáin dí a bhfuil toilleadh suas le 3 lítear acu
❋ cupáin le haghaidh deochanna, lena n-áirítear a gclúdaigh agus a gcláir
❋ málaí iompair plaisteacha éadroma
❋ táirgí tobac le scagairí
❋ wipes fliucha
❋ balúin (Airt. 8, mír 2, 3 i dteannta le hIarscríbhinn, cuid E.)
Mar sin féin, ní mór aon chostais bailithe dramhaíola a chlúdach i ndáil le wipes fliucha agus balúin.
Ardú Feasachta
Éilíonn an treoir go spreagfaidh ballstáit an AE iompar freagrach tomhaltóirí agus go gcuirfidh siad tomhaltóirí ar an eolas faoi roghanna malartacha in-athúsáidte, chomh maith le tionchar bruscair agus diúscairt dramhaíola mhíchuí eile ar an gcomhshaol agus ar an ngréasán séarachais. (Airt. 10.)
URL foinse:https://www.loc.gov/item/global-legal-monitor/2021-07-18/european-union-ban-on-single-use-plastics-takes-effect/
Am an phoist: 21 Meán Fómhair 2021